۱۳۸۹ آذر ۲۲, دوشنبه

جشن ارديبهشتگان پروين فرزانگي

ارديبهشت روز است اي ماه دلستان
امروز چون بهشت برين است بوستان

ارديبهشت دومين امشاسپند و به معني بهترين راستي يا بهترين نظم و قانون است. همه ي امشاسپندان داراي دو وجه مينوي و زميني هستند.
امشاسپند ارديبهشت در جهان مينوي نماينده ي پاكي و راستي و نظم و قانون اهورايي است و در زمين نگهباني آتش را دارد كه منظور همان نظم و داد و راستي و پارسايي است. ارديبهشتگان از شمار جشن هاي آتش است. ايزد آذر، سروش و بهرام از همكاران و ياران امشاسپند ارديبهشت هستند به گفته ي بندهش ميان گل ها، گل مرزنگوش به اين امشاسپند اختصاص دارد. نام امشاسپند ارديبهشت در بخش هاي مختلف اوستا به خصوص گاهان به كرات آمده و همه جا مورد ستايش و تكريم قرار گرفته است. يشتي از كتاب يشت ها در ستايش اين امشاسپند است ارديبهشت روز از ارديبهشت ماه را در زمان باستان جشني مي گرفتند كه ارديبهشتگان ناميده مي شده است. 

ابوريحان بيروني در آثار الباقيه آورد: ارديبهشت ماه روز سوم آن روز ارديبهشت است و آن عيدي است كه ارديبهشتگان نام دارد براي آنكه هر دو نام متفق شده اند. معناي اين نام آنست «راستي بهتر است» و برخي گفته اند منتهاي خير است و ارديبهشت ملك آتش و نور است و ايندو با هم مناسبت دارد و خداوند او را به اين كار موكل كرده...

دكتر مهرداد بهار در كتاب پژوهشي در اساطير ايران چنين مي آورد كه: ارديبهشت پس از بهمن و سپندمينو برترين امشاسپند است و در گاهان زردشت اهميت بسيار دارد. 

آنان كه ياران ارديبهشت اند بهترين پاداش ها را دريافت خواهند داشت (يسنه 49 بند9)
هرمزد او را از نيروي خرد خويش آفريده است (يسنه 31 بند 7)
و پدر او است (يسنه 47 بند 2)
ارديبهشت نگهبان مرغزارها است و مردم پرهيزگار در مرغزارهاي او و بهمن به سر مي برند. (يسنه 23 بند 3)
در اوستاي تازه، ارديبهشت زيباترين امشاسپند خوانده شده است (يشت 1، بند 22)
آنچه را هرمزد توسط بهمن آفريده است، به ياري ارديبهشت افزايش خواهد داد(ويسپرد 11، بند4)
ارديبهشت دشمن ديو خشم است (يشت 19، بند 46)
او از ميان برنده ي بيماري، مرگ، جادوگر و حشرات موذي يا خرفستران است (يشت 3، بندهاي 17،16،15،14)
و در ادبيات پهلوي هرمزد با او و بهمن مشورت مي كند، ارديبهشت آتش را مي پايد و دشمن او اندر (ايندره) از كماله ديوان است.

هاشم رضي در كتاب حكمت خسرواني مي نويسد: نور و آتش، كنايت از خداوند و معرفت و دانش است. به زرتشت، وهومن يا بهمن هنگام نزول وحي، به صورت نوراني ترين موجود فرود مي آيد. زرتشت هنگام نماز به درگاه اهورامزدا، مي خواهد تا به ميانجي ارديبهشت، يكي ديگر از انوار الهي كه نماد آتش است، به معرفت رسد. چون مبعوث به پيامبري خداوند مي گردد. مجمري از آتش كه از بهشت آمده(توسط ارديبهشت به آن رسيده) در دست دارد و به مردم ارائه مي كند كه به وضوح كنايت از معرفت و دانش و حاصل پيام و رسالت اوست، هنگامي كه دين را آشكار مي كند، به درختي همانند مي شود پر شاخ و بر از خود كه از آن فره ايزدي (= خره) متجلي است.

در مجموع مي توان گفت كه جشن ارديبهشتگان جشن پاسداشت راستي است و يادآور شدن اين نكته كه هنجار و داد جهاني، راستي است و در زندگي اين جهاني هم محوري و همراهي با راستي همچنان كه در نماز اشا (اشم وهو) آمده است: بهترين پاداش و بهترين زندگي را به ارمغان خواهد آورد و راه را براي يكي شدن با سرچشمه ي اشا و راستي و پيوستن بدو را در جهان مينو هموار خواهد كرد.

در خرابات مغان نور خدا مي بينم             وين عجب كه چه نوري ز كجا مي بينم (حافظ)

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر